20 Aralık 2023 Çarşamba
Göç Haberciliği İçin Veri Kaynakları
Göç Haberciliği İçin Veri Kaynakları
Göç haberlerinde veri kullanımının getirdiği avantajlar çok yönlüdür. Her şeyin başında veri kullanımı haber içerisinde sağladığımız bilgileri doğrulama ve somut kanıtlara dayandırma konusunda güçlü bir araç sağlar. Güvenilir kaynaklardan gelen veriler haberde ele alınan olgunun gerçekliğini ve güvenilirliğini güçlendirir, böylece haberleştirme süreci okurun/izleyicinin gözünde sağlam bir temele oturur ve güven ilişkisi daha kolay kurulabilir.
Ayrıca, veri kullanımı göçle ilgili dinamiklerin daha iyi anlaşılabilmesine yardımcı olur; coğrafi sosyo-politik bağlam, zamansal gelişim ve demografik veriler üzerinden sağlanan temellendirmeler, gazetecilerin göçle ilgili haberlerde daha kapsamlı ve bütüncül bir tablo sunmalarına olanak tanır.
Diğer bir yandan, efektif veri kullanımı göç haberlerinde sıklıkla karşılaşılan genelleştirme ve stereotipleştirmeyi önlemek için de büyük önem taşır. Özellikle mülteci ve göçmen bireylerin doğrudan beyanlarına dayanan araştırma verileri, göç sürecinde kişilere ve koşullara göre değişkenlik gösteren deneyimlerin daha gerçekçi ve çok boyutlu olarak habere yansıtılabilmesi için imkan sağlar. Bu bakımdan veri kullanımı göç haberlerine insanlık dokunuşu katma potansiyeline sahiptir; mülteci ve göçmenlerin birer insan olarak karşılaştığı ortak zorlukların ve bireysel hikayelerinin haber içerisinde temsil edilebilmesine ve toplum tarafından anlaşılabilmesine katkı sağlar.
Mülteci ve göçmenlerle ilgili verilere erişmek için kamu kuruluşları ile göç alanında çalışmalar yürüten uluslararası ve yerel kuruluşların sağladığı veri kaynaklarına başvurabiliriz. Bu kurumlardan çoğu yürüttükleri kapsamlı çalışmaları düzenli aralıklarla yayınlayarak kamuoyunu bilgilendirirken, bazı kuruluşlar ise göç alanı içerisinde odaklandıkları konulara özel, özgün çalışmalar yayınlıyor. Bu bakımdan, göç araştırmalarında veri tespitiyle ilgili karşılaşılan çeşitli sınırlılıklara rağmen, doğru arama yöntemleri kullanıldığında mülteci ve göçmenlerle ilgili çeşitli kaynaklardan ve farklı perspektiflerden pek çok veri türüne ulaşılabiliyor.
Göç alanındaki veri kaynaklarını genelden özele doğru değerlendirdiğimizde, veri sağlayan kuruluşların türleri ve veri sağladıkları konular üzerinden bir kategorilendirme göç haberleri yazarken ihtiyaç duyduğumuz verilere ulaşmayı kolaylaştırabilir. Buradan yola çıkarak, bu bölümde göç haberleri hazırlarken yararlanabileceğiniz veri kaynaklarını iki ana başlık üzerinden kategorilendiriyor ve erişebileceğiniz veri platformlarını detaylı olarak listeliyoruz:
Mülteci ve göçmenlerle ilgili uluslarası ölçekte veri sağlayan kuruluşlar arasında çoğunlukla Birleşmiş Milletler bünyesinde faaliyet gösteren çatı örgütler öne çıkıyor. Hem göç alanı hem de nüfusla ilişkili farklı çalışma alanlarına odaklanan bu çatı kuruluşlar, demografik verilerin tespiti için uluslararası ölçekte saha araştırmaları yürütüyor ve yerel kamu kurumlarıyla oluşturdukları işbirlikleri üzerinden ülke bazlı verilere erişim sağlayabiliyor. Bu bakımdan, genellikle uluslararası çatı kuruluşlar tarafından oluşturulan açık veri platformları veya periyodik olarak yayınlanan raporlar mülteci ve göçmenlere dair pek çok farklı türde ve kapsamda veri içeriyor. Bu başlık altında, göç haberleri hazırlarken yararlanabileceğimiz öne çıkan uluslarası kuruluşları ve veri platformlarını detaylı olarak mercek altına alıyoruz:
1951 yılında kurulan Uluslararası Göç Örgütü göç sorunlarına ilişkin uluslararası iş birliği insancıl politikalar ve çözüm yöntemleri oluşturmak, göçmenler, mülteciler ve yerinden edilmiş kişilere insani yardım sağlamak için çalışmaktadır. 2016 yılında tam olarak Birleşmiş Milletler çatısı altına giren kuruluş, 100'den fazla ülkede faaliyet göstermekte ve göç yönetimini iyileştirmek için 175 üye devlete destek vermektedir.
Göç alanında sağladığı veri kaynaklarıyla öne çıkan IOM, göç politikaları ve bu kapsamdaki uygulamaları desteklemek için özel olarak tasarlanmış veri tespit çalışmaları ve araştırmalar yürütüyor. IOM’in hem kendi bünyesinde hem de kamu idareleri, sivil toplum kuruluşları ve akademik kurumlarla ortak yürüttüğü saha araştırmaları ve buradan elde edilen veriler ülkeler arası etkili bir göç ağı oluşturuyor. IOM yürüttüğü veri tespit çalışmalarında dünyadaki göç hareketlerine, genel demografik verilere ve zorunlu göçe dair istatistiklere odaklanarak geniş bir veri yelpazesi sunuyor:
Migration Data Portal: IOM bünyesindeki en kapsamlı verileri içeren bu portaldan, dünyadaki genel göçmen, mülteci ve yerinden edilmiş kişi sayılarına ve ülke bazlı demografik veri setlerine ulaşılabiliyor. Ayrıca, portalda yer alan interaktif haritalardan göç rotaları, göç hareketlerinin yıllar içerisindeki değişimi, demografik parametlere (yaş, cinsiyet, eğitim seviyesi, meslek vb.) bağlı veriler ve ülkelerdeki göç politikaları ile entegrasyon seviyelerine dair spesifik veri setlerine kolaylıkla ulaşabilmek mümkün.
Dünya Göç Raporu: IOM’in sağladığı öne çıkan kaynaklarından bir diğeri ise her iki senede bir yayınlanan ve göçe dair dünyadaki genel tüm gelişmeleri inceleyen Dünya Göç Raporu (World Migration Report). En son 2022 yılında yayınlanan en güncel rapora ve bulguları detaylı infografikler ile özetleyen websitesine buradan ulaşabilirsiniz.
Missing Migrants Project: Göç sürecinde hayatını kaybeden veya kaybolan göçmen, mülteci ve yerinden edilmiş kişilerin sayısındaki artışa dikkat çekmeyi amaçlayan bu portalda genel istatistikler ve göç yolculuğuna dair kişisel hikayeler içeren detaylı raporlamalar yer alıyor.
Bunlara ek olarak, IOM’in yürüttüğü pek çok tematik ve periyodik araştırma raporu bulunuyor, bu raporlara ulaşmak için aşağıdaki kaynak kütüphanelerini ziyaret edebilirsiniz:
IOM Uluslararası Veri Kaynakları Kütüphanesi
IOM Türkiye Veri Kaynakları Kütüphanesi
Birleşmiş Milletler bünyesinde göç ile ilgili temel birim olan BMMYK/UNHCR’ın temel sorumluluğu dünya genelinde iltica talebinde bulunma hakkının kullanılabilmesi ve mültecilerin güvenli koşullara erişebilmeleri için insani koruma ve destek sağlanmaktır. Bu bakımdan iltica sürecinde mültecilere tanınan hukuki statü, uluslararası koruma ve hakların sağlanmasında temel rol oynayan UNHCR, aynı zamanda mülteciler ve yerinden edilmiş kişilere dair temel verileri tespit etme görevini gerçekleştirmektedir.
UNHCR ülke temsilcillikleri ve saha ofislerinden oluşan küresel ağı üzerinden kendi bünyesinde yürüttüğü faaliyetler aracılığıyla ve kamu idareleri ile işbirliği yaparak veri toplamaktadır. UNHCR'nin sağladığı temel veriler arasında dünya genelindeki sığınmacı, mülteci ve yerinden edilmiş kişi nüfusuyla ilgili tüm demografik istatistikler, ve yaşam koşullarına dair araştırma verileri yer almaktadır:
Refugee Statistics Data Finder: UNHCR’ın kuruluşundan itibaren tespit ettiği tüm verileri içeren bu portal üzerinden dünyadaki genel sığınmacı, mülteci ve yerinden edilmiş kişi sayılarına ve ülke bazlı demografik veri setlerine ulaşılabiliyor. Ayrıca, portalda UNHCR’ın yürüttüğü iltica başvurusu ve üçüncü ülkeye yeniden yerleştirme faaliyetlerine dair kapsamlı istatistikler, zorunlu göç ve yerinden edilme trendlerinin yıllara ve bölgeye göre değişimini gösteren interaktif grafik ve haritalar bulunuyor.
UNHCR Global Trends Raporu: UNHCR’ın sağladığı diğer ana veri kaynağı ise senelik olarak yayınlanan, iltica ve yerinden edilmeyle ilgili dünyadaki genel tüm gelişmeleri inceleyen Global Trends Raporu. 2023 yılında yayınlanan en güncel raporu buradan inceleyebilir veya genel bulguları infografikler ile özetleyen websitesine göz atabilirsiniz. Bunun yanı sıra, UNHCR’ın veri kütüphanesi üzerinden düzenli olarak yayınladığı farklı temada ve türde verilere odaklanan pek çok global araştırma raporu bulunuyor.
UNHCR Türkiye İstatistikleri: Uluslararası genel verilerin yanı sıra, UNHCR Türkiye temsilciliği aylık olarak Türkiye’de ikamet eden mültecilere dair temel demografik istatistikler yayınlıyor. Bu yayınlar üzerinden geçici koruma ve uluslararası koruma statüsü sahibi kişilerin güncel sayılarına ulaşabilirsiniz. Ek olarak, UNHCR Türkiye’nin yayınlar bölümünde pek çok araştırma raporu yer alıyor (Örn: Suriyeliler Barometresi)
Birleşmiş Milletler’in ekonomik ve sosyal sürdürülebilir kalkınmadan sorumlu alt birimi olan UNDESA, bu doğrultuda demografik verilerin tespit edilmesi görevini yürütüyor. Kuruluşun 1955’den bu yana topladığı ve büyük çoğunluğu devletlerin resmi kayıt sistemlerinden gelen nüfus sayım istatistiklerini içeren bir veri tabanı bulunuyor. Bu veri tabanı üzerinden kayıtlı göçmen verileriyle ilgili demografik istatistiklere ve genel nüfus içerisindeki karşılaştırmalı oranlara ulaşmak mümkün.
UNICEF(Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu), çocukların eğitim, çocuk koruma, sağlık, sosyal politika, ergenlik ve gençlik alanlarındaki ihtiyaçlarına odaklanan çalışmalar yürütmektedir. UNICEF'in mülteci ve göçmen çocuklarla ilgili çalışmaları da çocuk haklarına odaklanarak, çocukların temel ihtiyaçlarının giderilmesi, sağlık ve eğitim hizmetlerine erişimini ve genel refahlarını güçlendirmeyi amaçlamaktadır. UNICEF’in sağladığı veriler üzerinden, dünya genelindeki yerinden edlmiş mülteci çocuklar ve göçmen çocuklar ile ilgili detaylı demografik istatistiklere ulaşılabiliyor. Bunun yanı sıra, UNICEF Türkiye biriminin yayınladığı araştırma raporları Türkiye’deki mülteci çocukların durumuna dair kapsamlı değerlendirmeler barındırıyor.
UN Women (Birleşmiş Milletler Kadın Örgütü), toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması ve kadınların güçlenmesi odağında çalışan bir kuruluştur. UN Women'ın göçmen ve mülteci kadınlarla ilgili çalışmaları, göçmen kadınların haklara erişimini güçlendirmek, korumak ve yaşam koşullarını iyileştirmeye yöneliktir. Bölgesel çalışmalar yürüten UN Women birimleri, ülke bazlı yıllık durum değerlendirme raporlarında mülteci ve göçmen kadınlarla ilgili verilere yer vermekte ve tematik konulara odaklanan araştırma raporları yayınlanmaktadır.
Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu (UNFPA), sürdürülebilir nüfus politikaları ve üreme sağlığının geliştirilmesine yönelik çalışmalar yürüten bir kuruluştur. Bu kapsamda UNFPA'nın mültecilerle ilgili doğrudan çalışmaları, üreme ve anne sağlığı, cinsel sağlık, toplumsal cinsiyet eşitliği ve gençlik hakları gibi konulara odaklanmaktadır. Kurumun resmi veri portalından bu çalışmalarla ilgili demografik istatistiklere ulaşılabiliyor.
Türkiye’de göçle ilgili en temel ve kapsamlı veri kaynaklarını çoğunlukla ilgili kamu idarelerinin yayınladığı istatistikler oluşturuyor. Uluslararası kaynaklarla kıyaslandığında, yerel ölçekteki veri kaynaklarının içerik, çeşitlilik ve şeffaflık açısından daha kısıtlı kaldığı gözlemleniyor. Resmi veri kaynaklarının yanı sıra, Türkiye’de yaşayan mülteci ve göçmen sayılarına dair kamu görevlileri ve bazen de siyasi aktörler tarafından yapılan çeşitli basın açıklamaları bulunuyor. Ancak bu açıklamaları değerlendirirken, iletilen veri ve istatistiklerin beyana dayandığını göz önünde bulundurmak gerekiyor. Bazen ilgili bakanlık veya kurumların yaptığı açıklamalar konu hakkında en güncel verilere dair referans oluştururken, bazense somut kaynak gösterilmeden yapılan açıklamalar genel istatistikler hakkında spekülasyona sebep olabiliyor.
İçişleri Bakanlığı'na bağlı olan Göç İdaresi Genel Müdürlüğü, Türkiye’de göç yönetiminden sorumlu ana birim olarak işlev görüyor. Göçle ilgili tüm temel resmi verileri sağlama misyonuna sahip kuruluş, Türkiye’de ikamet eden mülteci ve göçmenlere dair demografik istatistikler için başvurulacak ana resmi kaynak olarak öne çıkıyor. Göç İdaresi’nin websitesinden ulaşabileceğiniz veri kategorileri ise şu şekilde:
Türkiye Giriş Çıkış, bölümünden sınır kapılarından ülkeye giriş veya çıkış gerçekleştiren kişi sayılarının yıl ve ülke bazlı istatistiklerine ulaşılabiliyor.
İkamet İzinleri bölümünden, Türkiye’de ikamet izni ile bulunan yabancı uyruklu kişi sayılarının yıl, şehir ve uyruk bazlı istatistiklerine erişebilirsiniz.
Uluslarası Koruma bölümünden, Türkiye’ye iltica ederek uluslarası koruma başvurusunda bulunan mülteci sayılarının yıl ve uyruk bazlı genel istatistiklerine ulaşabilirsiniz.
Geçiçi Koruma bölümünde, Türkiye’de geçiçi koruma statüsü sağlanan Suriye uyruklu kişi sayılarının yıl, şehir, yaş ve cinsiyete göre dağılımını gösteren genel istatistikler yer alıyor. Bunlara ek olarak, geçici koruma merkezlerinde bulunan ve üçüncü ülkeye yeniden yerleştirilen kişi sayılarına da ulaşılabiliyor.
Düzensiz Göç bölümü, Türkiye’ye kayıt dışı yollardan giriş yaptığı veya hukuki statü/vize/ikamet izninin geçerliliğini yitirdiği tespit edilen düzensiz göçmen konumundaki kişilere dair genel verilere ulaşılabiliyor. Tespit edildikleri tarih aralıkları ve uyruk bazlı düzensiz göçmen istatistiklerinin yer aldığı bu bölümü incelerken, düzensiz göçle ilgili verilerin tanımı itibariyle kesin olarak belirlenemediğini ve sağlanan bu verilerin devlet tarafından tespit edilen sayılara dair bir referans oluşturduğunu göz önüne almak gerekiyor.
İnsan Ticareti ile Mücadele bölümünde ise, tespit edilen insan ticareti mağduru kişi sayılarıyla ilgili yıl bazlı ve sığınma evinde barınma durumuyla ilgili genel istatistiklere ulaşılabiliyor.
Bunların yanı sıra, Göç İdaresi bünyesinde yer alan “Göç Araştırmaları Merkezi” göç alanında tematik konuları inceleyen araştırma raporları ve akademik makaleleri dergi formatında düzenli olarak yayına sunuyor.
Türkiye'deki resmi istatistik kurumu olan TÜİK, Türkiye’de ikamet eden mülteci ve göçmenler ve genel yabancı nüfusla ilgili temel verileri düzenli olarak yayınlamaktadır. Kurumun veri portalı üzerinden göçle ilgili kategorilerin altında kapsamlı veri setleri ve detaylı haber bültenlerine erişilebiliyor. Ancak, bu istatistikler kullanılırken veri setinde veya haber bülteninde yer alan tarih aralığına dikkat edilmesi gerekli çünkü raporlanan istatistikler bu tarih aralığı içerisinde güncel ve geçerli kabul edliyor. TUİK veri portalından göçle ilgili ulaşabileceğiniz veri kategorileri ise şu şekilde:
“Uluslararası Göç İstatistikleri”bölümünden yurtdışından Türkiye’ye göç eden kişi ve Türkiye’den yurtdışına göç eden kişi sayılarının yaş, cinsiyet, uyruk ve şehir bazlı temel demografik istatistiklerine ulaşabilirsiniz.Bunun yanı sıra, şehirler arası iç göçle ilgili detaylı istatistiklerin olduğu bir bölüm de bulunuyor.
“Yabancı Nüfus Büyüklüğü” bölümünde, Türkiye’de ikamet eden yabancı uyruklu kişilerin nüfus oranlarının yıllara göre değişimi, şehir ve cinsiyet bazlı dağılımını içeren istatistikler harita veya grafikler üzerinden incelenebiliyor.
“Yabancılara Yapılan Konut Satışı”, TÜİK’in sağladığı genel konut satış istatistikleri bölümünden yabancı uyruklu kişilere yapılan satışlarla ilgili genel verilere ulaşabilirsiniz.
Türkiye’de yabancı uyruklu kişilerin çalışma izni süreçlerinden sorumlu olan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bu kapsamda verilen çalışma izni istatistiklerini yıllık raporlar halinde yayına sunuyor. Bu veri setleri üzerinden çalışma izni sağlanan yabancı uyruklu kişi sayılarının yıl, ay, şehir, izin türü, yaş, cinsiyet, uyruk, eğitim seviyesi, ve mesleki sektörlerine dayalı istatistiklerine ulaşılabiliyor.
Milli Eğitim Bakanlığı Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü'ne bağlı Göç ve Acil Durumlarda Eğitim Daire Başkanlığı, Türkiye'de eğitim alan yabancı uyruklu öğrencilere ilişkin yıllık raporlar yayınlıyor. Yayınlanan 2022 tarihli en güncel rapor verileri arasında, Türkiye'de lise seviyesine kadar örgün eğitimde bulunan yabancı uyruklu öğrenci sayılarının yıl, şehir, yaş, cinsiyet ve eğitim seviyesine göre dağılımlarını gösteren istatistikler yer alıyor.
Türkiye'de Avrupa Birliği ve Birleşmiş Milletler işbirliği ile Türk Kızılayı tarafından yürütülen bir sosyal yardım programı olan Kızılaykart, ihtiyaç sahibi mülteci ailelerin gıda, giyim, eğitim ve sağlık giderleri gibi temel ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla kullanılabilecekleri maddi destek miktarını içeren harcama kartı dağıtım sisteminden oluşuyor. Bu kart sistemi, maddi destek koşullarını karşılayan ihtiyaç sahibi kişilere doğrudan nakit para sağlamak yerine, belirli mal ve hizmetlere yönelik harcamalarda geçerli olan kart üzerinden sınırlı miktarda maddi ödenek sağlamak üzere düzenlendi. Bu sistemle ilgili Kızılaykart platformu, sağlanan finansal destek miktarları, destek sağlanan kişi sayısının yaş, cinsiyet, uyruk ve şehirlere göre dağılım istatistiklerini içeren raporlar yayınlıyor.
Göç alanında yürütülen akademik araştırmalar, Türkiye’deki mülteci ve göçmenlere dair kapsamlı veriler sağlıyor. Resmi kaynaklara alternatif sunan bu araştırmalar genellikle üniversitelerin bünyesinde bulunan araştırma enstitütleri ve merkezlerde görev alan akademisyenler ile araştırmacılar tarafından yürütülüyor. Göç alanındaki çalışmalarıyla öne çıkan bu merkezlere aşağıdaki alfabetik listeden ulaşabilir ve yayınladıkları araştırma raporlarını inceleyebilirsiniz:
Ankara Üniversitesi
Mülkiye Göç Araştırmaları Merkezi: http://mugam.ankara.edu.tr/
Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
Göç Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi:https://aybu.edu.tr/gpm/tr
Akdeniz Üniversitesi
Sosyal Politika ve Göç Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi
Hacettepe Üniversitesi
Nüfus Etütleri Enstitüsü :www.hips.hacettepe.edu.tr
HUGO-Göç ve Siyaset Araştırmaları Merkezi: http://www.hugo.hacettepe.edu.tr/
İstanbul Üniversitesi
Göç ve Göçmen Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi
http://www.istanbul.edu.tr/tr/content/akademik/merkezler
İstanbul Bilgi Üniversitesi
Göç Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi: https://goc.bilgi.edu.tr/tr/
Galatasaray Üniversitesi
Toplumsal Araştırmalar Merkezi- Göç Araştırmaları Birimi
https://tam.gsu.edu.tr/tr/arastirma-alanlari/goc-arastirmalari
Gaziantep Üniversitesi
Göç Enstitüsü https://goc.gantep.edu.tr/
Koç Üniversitesi
MİREKOÇ- Göç Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi
Web: https://mirekoc.ku.edu.tr/tr/
Mersin Üniversitesi
Göç Araştırmaları merkezi https://www.mersin.edu.tr/akademik/goc-arastirmalari-uygulama-ve-arastirma-merkezi
TED Üniversitesi
Göç Çalışmaları Yüksek Lisans Programı
https://migs.tedu.edu.tr/tedu-goc-calismalari-haber-bulten-arsiv
Türk-Alman Üniversitesi
Göç ve Uyum Uygulama ve Araştırma Merkezi
Göç alanında çalışan sivil toplum kuruluşları, genellikle yürüttükleri saha araştırmaları ile mülteci ve göçmenlerle ilgili en güncel verilere erişim sağlıyor. Bu araştırmalar sonucunda yayınlanan raporlar, Türkiye’deki mülteci ve göçmenlerin yaşam koşulları, göç deneyimleri ve temel haklara erişimine dair gerçekçi veriler ve derinlemesine analizler içeriyor. Göç alanındaki saha araştırmalarıyla öne çıkan sivil toplum kuruluşlarına aşağıdaki listeden ulaşabilir ve yayınladıkları araştırma raporlarını inceleyebilirsiniz:
Göç Araştırmaları Derneği (GAR): https://gocarastirmalaridernegi.org/tr/
İltica ve Göç Araştırmaları Merkezi (İGAM): https://www.igamder.org/
Mülteci Hakları Merkezi: https://www.mhd.org.tr/tr/yayinlar/raporlar-ve-gorus-belgeleri
Mültecilerle Dayanışma Derneği (Mülteci-DER): https://multeci.org.tr/category/yayinlar/multeci-der-yayinlari/
Sığınmacı ve Göçmenlerle Dayanışma Derneği (SGDD-ASAM) - Göç Akademisi Kütüphanesi: https://sgddakademi.org.tr/goc-kutuphanesi/
Göç İzleme Derneği: https://gocizlemedernegi.org/category/raporlarimiz/
Göç Araştırmaları Vakfı: https://gocvakfi.org/
Uluslararası Mülteci Hakları Derneği: https://umhd.org.tr//cat/arastirma/197
**İçerikte yer alan bölüm görsellerinin taslakları yapay zeka programı Dall-E kullanılarak üretilmiş ve ek çizimlerle desteklenerek oluşturulmuştur.
**Bu içeriğin hazırlanması sırasında sundukları katkılardan dolayı Göç Araştırmaları Derneği ve Doç.Dr. Didem Danış’a teşekkürlerimizi iletiyoruz.
